Carl Rogers żyjący w latach 1902 – 1987 to amerykański psycholog i psychoterapeuta. Reprezentował on nurt humanistyczny w psychologii oraz był twórcą psychoterapii zorientowanej na klienta. Jego dorobek naukowy poparty praktycznymi badaniami i doświadczeniami terapeutycznymi jest tak duży i innowacyjny, że można go nazwać ikoną psychoterapii wymienionego typu.

Na czym polega psychoterapia i jej typy

Psychoterapia jest jedną z metod leczenia schorzeń, zaburzeń i nieprawidłowości w zakresie ludzkiej psychiki. W zależności od występujących problemów i stopni ich nasilenia stosuje się różne typy i metody psychoterapii. Do najbardziej znanych metod zalicza się terapię psychodynamiczną, humanistyczną, systemową, poznawczo-behawioralną, psychoterapię Gestalt czy terapię skoncentrowaną na rozwiązaniach. Wszystkie z nich łączy wspólny element tj. bezpośredni kontakt psychoterapeuty z pacjentem.

Na podkreślenie zasługuje też fakt, iż psychoterapia nie tylko leczy zaburzenia psychiki. Stosuje się ją także do polepszenia pracy psychiki człowieka i zwiększania potencjału osobowościowego. Psychoterapia zatem wpływa pozytywnie na zmianę postawy i poprawę zdolności radzenia sobie z niektórymi emocjami.

Na czym polega psychoterapia humanistyczna?

Na początku zwracamy uwagę na fakt, że jest to artykuł ogólny. Zatem jeśli czytelnik chce zostać psychoterapeutą i poznać różne najpopularniejsze typy psychoterapii w tym Carla Rogersa, to zapraszamy na stronę szkoły psychoterapii Vis Salutis, która prowadzi kursy przygotowawcze do certyfikacji Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego.

Psychoterapia humanistyczna zakłada, że w każdym człowieku leży ogromny potencjał, w tym zdolności i talenty, które powinien wykorzystać do samorozwoju. W tej psychoterapii każdego chorego traktuje się podmiotowo, empatycznie, z ogromnym zrozumieniem. Uważa się, że problemy każdego człowieka biorą się z tego, że stosuje on nieodpowiednie normy i wartości, które kłócą się z jego prawdziwymi potrzebami.

Tego typu psychoterapia może być krótko- i długoterminowa. Wszystko zależy od rodzaju problemu oraz jego skali. Pozwala ona wyjść z trudnych życiowych sytuacji. Leczy się nią skutecznie zaburzenia takie jak: nerwice, stany lękowe, depresje, czy zaburzenia odżywiania. Ponadto pomaga ona w pogodzeniu się z trudnymi doświadczeniami z dzieciństwa, szczególnie związanymi z przemocą w rodzinie. Terapia ta może pomóc w zbudowaniu normalnego związku oraz poprawić relacje z innymi osobami o takim samym problemie.

Założenia psychoterapii Carla Rogersa są zbieżne z powyższym opisem, ale bardziej dogłębne.

Carl Rogers – zarys życiorysu

Carl Rogers pochodził z wielodzietnej i religijnej rodziny w Illinois. Początkowo mieszkał w Chicago, a następnie na farmie prowadzonej przez jego ojca. Najpierw studiował rolnictwo, z którego to kierunku po dwóch latach zrezygnował i przeniósł się do seminarium duchownego z myślą pozostania pastorem. Jednak z tej drogi również zrezygnował i podjął studia w Szkole Nauczycielskiej Uniwersytetu Columbia w Nowym Jorku. Ożenił się z kobietą o imieniu Helen, z którą miał jedną córkę Natalie.

Następnie w latach 1927-28 odbywał praktyki w poradni dla dzieci. Natomiast w 1931 roku obronił pracę doktorską. Podczas studiów, a potem w pracy terapeutycznej, którą prowadził z dziećmi zapoznał się z różnymi kierunkami terapeutycznymi i teoretycznymi. Carl Rogers podczas tej pracy dążył do pogodzenia dynamicznych teorii psychoanalitycznych z naukowymi, behawiorystycznymi, które dominowały na uniwersytecie. W ten sposób rozpoczął wypracowywanie własnego, unikalnego podejścia do psychoterapii, głównie na podstawie obserwacji poczynionych podczas pracy w poradniach i Towarzystwie Zapobiegania Okrucieństwu wobec dzieci. Swoje spostrzeżenia i teorie opublikował w  pierwszej książce pt. „Clinical Treatment of Problem Child”.

Carl Rogers – praca i działalność psychoterapeutyczna

W 1940 roku został zatrudniony na Uniwersytecie Stanowym w Ohio. Dwa lata później ukazała się jego druga książka pt. „Doradztwo i psychoterapia”. Następnie w latach 1945-57 prowadził centrum doradcze na Uniwersytecie w Chicago. W tym właśnie okresie, a dokładnie w 1951 roku wydał najważniejszą swoją książkę pt. „Terapia zorientowana na klienta”. W latach 1946-1947 był przewodniczącym Amerykańskiego Towarzystwa Psychologicznego.

Carl Rogers w 1964 roku, po okresie pracy na Uniwersytecie Wisconsin przeniósł się do Kalifornii. Tam najpierw pracował w Western Behavioral Science Institute, a następnie od 1968 r. w La Jolla. Stworzył wówczas Centrum Studiów nad Osobą. Zakres jego zainteresowań badawczych i terapeutycznych stanowiła wówczas praca z różnymi osobami zdrowymi i chorymi. Natomiast często skłaniał się ku warsztatom i pracy terapeutycznej z grupami. Z wymienionym Centrum związany był do końca życia.

Carl Rogers w ostatnich latach życia skupiał się głównie na popularyzacji swojego podejścia do psychoterapii. W tym celu podróżował po całym świecie z odczytami i wykładami. Wspólnie z córką, Natalie, organizował i prowadził warsztaty terapii zorientowanej na klienta, samorozwoju i komunikacji międzykulturowej. Odwiedził między innymi Polskę.

Carl Rogers – główne założenia jego psychoterapii

Zaznaczamy, że jest to artykuł ogólny. Jeżeli czytelnik chce zostać psychoterapeutą i poznać nie tylko typ terapii Carla Rogersa, ale kompleksowo wszystkie najpopularniejsze typy psychoterapii, to zapraszamy na stronę szkoły psychoterapii Vis Salutis na kursy przygotowawcze do certyfikacji Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego.

Należy zaznaczyć, że koncepcje Carla Rogersa są ściśle związane z jego wieloletnią praktyką terapeutyczną i naukową. Wypracował on na tej podstawie kompletny i ujednolicony system terapeutyczno-filozoficzny. Jest on mocno związany z doświadczeniem klinicznym, czyli pracą z pacjentami, która była dla niego źródłem hipotez. Następnie hipotezy te weryfikował metodami naukowymi.

Jednym z podstawowych założeń Carla Rogersa, a z nim i innych psychologów humanistycznych jest podkreślenie pozytywnej strony natury człowieka. Tymczasem zło, okrucieństwa, zbrodnie istniejące w świecie są wynaturzeniem oraz efektem odejścia od pierwotnej pozytywnej natury pod wpływem zewnętrznych uwarunkowań.

Carl Rogers poszedł dalej podkreślając, iż jego doświadczenie w pracy z jednostkami antyspołecznymi, czy niedojrzałymi, bądź psychopatycznymi dało mu okazję, mimo wszystko, do znalezienia w nich potencjału i pozytywnych tendencji kierunkowych. Wierzył on mocno w unikatowość jednostki i jej doświadczeń. To podejście stawia Carla Rogersa w gronie fenomenologów. Według niego pole fenomenologiczne jednostki jest zbiorem wszystkich spostrzeżeń świadomych oraz nieświadomych. Kluczowym wyznacznikiem zachowania jednostek zdrowych jest to co świadome.

Carl Rogers – Triada Rogersa

Opracowane ostatecznie przez Carla Rogersa elementy nurtu psychoterapeutycznego humanistycznego tworzą tzw. Triadę Rogersa. Dotyczą one postawy terapeuty, która pozwala na jak najlepsze wsparcie klienta podczas trwania terapii. Są one wynikiem jego pracy nie tylko z indywidualnymi klientami, ale i z grupami, czasami nawet bardzo dużymi. Terapię tę prowadził on z przekonaniem, że ludzie powinni uczyć się przez osobiste doświadczenie i że to, co z tego wyniknie, będzie z całą pewnością wartościowe.

W dużym skrócie elementy Triady Rogersa są następujące:

  • Empatia, kiedy terapeuta czuje i rozumie to, co pacjent opowiada, w taki sam sposób, jak pacjent.
  • Akceptacja pacjenta tzn. altruizm i serdeczność w stosunku do niego. Terapeuta akceptuje bez zastrzeżeń klienta i szanuje go bez względu na jego sposób zachowania właściwy, czy niewłaściwy.
  • Zgodność i autentyczność terapeuty, czyli kongruencja – terapeuta zatem reaguje jak realna osoba. Przy tym zachowuje się zgodnie z rzeczywistym jego stanem i niczego nie udaje. Jednym słowem nie maskuje się podczas terapii i nie ukrywa swoich uczuć.

Podsumowując można z całą odpowiedzialnością stwierdzić, że Carl Rogers jest ikoną psychoterapii humanistycznej zorientowanej na klienta, która została wdrożona w terapii osób zarówno chorych, jak i zdrowych w celu polepszenia pracy ich psychiki.

Zacytujemy jeszcze inspirujące zdania wypowiedziane przez Carla Rogersa:

„Jest ciekawym paradoksem to, że dopiero kiedy zaakceptuję siebie takiego, jakim jestem, mogę się zmienić”.

„Myślimy, że słuchamy, ale bardzo rzadko słuchamy z prawdziwym zrozumieniem i prawdziwą empatią. Jednakże ten szczególny rodzaj słuchania jest jedną z najpotężniejszych sił napędowych zmian, jakie znam”.

„Osoba to płynny proces, nie stały i statyczny byt; płynąca rzeka zmian, nie blok z solidnego materiału; stale zmieniająca się konstelacja możliwości, a nie ustalona ilość cech”.