Psycholog, wykonując swoją pracę może wykorzystywać różne metody pozwalające zgłębić tajniki umysłu pacjenta. Jedną z nich jest genogram. To narzędzie, dzięki któremu można dowiedzieć się czegoś na temat swojej rodziny. Wygląda jak drzewo genealogiczne z tą różnicą, że uwzględnia bardziej szczegółowe wiadomości na temat powiązań rodzinnych. Co więcej, zawiera też ważne zdarzenia w życiu poszczególnych członków rodu. Dzięki temu rysunek pozwala zaobserwować wzorce rodzinne i wysnuć hipotezy związane z problemem zdrowotnym pacjenta.
Jakie zalety ma genogram?
Człowiek jest istotą społeczną, wychowuje się w konkretnej rodzinie i na swojej drodze życiowej ma powiązania z różnymi osobami. Relacje kształtują istotę ludzką i przyczyniają się do tego, że w taki, a nie inny sposób odbiera świat. Wiele kwestii dotyczących problemów natury psychicznej ma swoje źródło właśnie w rodzinie i wartościach, które się z niej wyniosło. Dlatego też genogram stanowi bardzo przydatne narzędzie pozwalające poznać samego siebie. Najczęściej zawiera informacje obejmujące przynajmniej trzy generacje konkretnego rodu.
Przy tworzeniu grafiki przydają się wiadomości pacjenta o strukturze rodziny, danych demograficznych, wzajemnych relacjach poszczególnych członków, różnych doświadczeniach i przebytych chorobach. Poznanie wzorców rodzinnych pomoże zweryfikować ich znaczenie w życiu leczonej osoby. Dzięki temu można podjąć próbę nad odrzuceniem powtarzanych zachowań, które nie wnoszą niczego dobrego. Ponadto pracując z genogramem człowiek poddany terapii poznaje źródła swojej siły i elementy, które pomogły mu odnieść sukces. To swojego rodzaju analiza SWOT, która pozwala wyróżnić swoje mocne i słabe strony, a także szanse oraz zagrożenia. Dodatkowo to fantastyczna zabawa, która wzbudza dużą ciekawość. Pacjent ma szansę pobawić się w detektywa i zbliżyć się do swoich dziadków, rodziców, czy rodzeństwa.
Jak należy opracować genogram?
Przy tworzeniu genogramu uwzględnia się trzy etapy: układ struktury rodziny, podstawowe informacje o rodzie i panujące relacje między poszczególnymi członkami. W pierwszej fazie tworzy się strukturę całego rysunku. W tym miejscu bierze się pod uwagę więzi biologiczne, a także prawne występujące pomiędzy osobami wchodzącymi w skład rodziny. Następnie psychoterapeuta wraz z pacjentem przystępuje do pracy związanej ze zbieraniem różnych wiadomości. Spisuje się tutaj dane demograficzne, o poziomie funkcjonowania i dotyczące krytycznych wydarzeń w rodzinie. Trzeci ostatni etap to śledzenie relacji. Tutaj ponownie ustanawia się powiązania między konkretnymi osobami z tą różnicą, że biologiczne i prawne aspekty są już mało istotne. W tym przypadku pacjent zarysowuje więzi psychologiczne.
Szczegółowe etapy tworzenia genogramu?
Wszystko zaczyna się od ustalenia celu tworzenia genogramu. Następnie wskazuje się liczbę pokoleń, która będzie podlegała analizie. Podstawę stanowią trzy generacje, ale nie zawsze to się udaje. Czasami nie ma kontaktu z wieloma członkami rodziny, gdyż ludzie rozjeżdżają się po świecie. Dalej przygotowuje się zestaw pytań, który posłuży do zbierania niezbędnych informacji do opracowania genogramu. Dzieli się je na trzy grupy. Jedne służą do zbierania wiadomości o charakterze demograficznym, kolejne pozwalają zgłębić specyficzne cechy każdego członka rodziny. Ostatnie dotyczą krytycznych wydarzeń pozostawiających piętno psychiczne. Duże znaczenie mają listy, zdjęcia, filmy i inne dokumenty, które mogą wnieść coś istotnego podczas tworzenia rysunku. Z fotografii i różnych treści można bardzo wiele wyczytać. Klimat emocjonalny na obrazku, otoczenie, słowa użyte w liście wspaniale odtwarzają emocje towarzyszące konkretnemu człowiekowi.
Obecnie istnieje wiele szablonów do narysowania genogramu. Z powodzeniem można je wykorzystać. Dzięki temu opracowanie dobrego schematu staje się dużo łatwiejsze. Po skończonej pracy przeprowadza się analizę uzyskanych efektów. W przypadku wątpliwości warto znaleźć sposób na potwierdzenie informacji. Kolejny krok to zidentyfikowanie ważności genogramu. Na tym etapie pacjent powinien skutecznie wizualizować zdarzenia i okoliczności bądź zachowania powtarzane w różnych generacjach. Dzięki temu uzyska wskazówki pozwalające zrozumieć przyczynę tego, co obecnie dzieje się w jego życiu.
Szkoła Psychoterapii, czyli specjalistyczne kursy dla osób, które pragną wiedzieć więcej
Wiele problemów natury psychicznej wynosi się z rodziny i panujących w niej relacji. Człowiek nie zdaje sobie z tego sprawy, ale mogą one mieć źródło w wydarzeniach mających miejsce kilka generacji wcześniej. Dlatego genogram to świetne narzędzie. Z jednej strony pomaga psychoterapeucie w postawieniu prawidłowej diagnozy. Natomiast pacjent odkrywa siebie. Może zatem podjąć próbę porzucenia nieprzydatnych i szkodliwych zachowań, a rozwijać te, które pozwalają mu iść do przodu.
W przypadku, gdy zainteresowała Cię ta metoda lub marzysz o tym, aby zostać psychoterapeutą, zapraszamy na kurs do Szkoły Psychoterapii Vis Salutis. Dzięki temu poznasz nie tylko ten typ terapii, ale kompleksowo zgłębisz najpopularniejsze rozwiązania.