Analiza transakcyjna Berne’a to teoria, która wyjaśnia między innymi przyczyny konfliktów, nieporozumień, czy też brak sukcesu w negocjacjach. Według jej założeń wewnętrzne Ja warunkowane jest przez trzy osobowości: Dziecka, Rodzica i Dorosłego. Człowiek w konkretnych sytuacjach dopuszcza do głosu konkretne cechy. Rezonans poznawczy pozwala lepiej zrozumieć własne zachowania. Sprawdź, co warto wiedzieć na temat analizy transakcyjnej Berne’a.
Informujemy jednocześnie, że artykuł ma charakter informacyjny. Osoby, które pragną związać swoją przyszłość z psychoterapią lub poznać też inne rodzaje terapii zapraszamy na szkolenia do szkoły Vis Salutis. Placówka prowadzi kursy przygotowawcze do certyfikacji Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego.
Na czym polega analiza transakcyjna Berne’a?
Analiza transakcyjna powstała w latach sześćdziesiątych XX wieku. Opisał ją pierwszy raz Eric Berne. Naukowiec twierdził, że wewnętrzne Ja każdego człowieka składa się z trzech osób: Dziecka, Rodzica i Dorosłego. Każda z nich to zespół zupełnie innych cech, które wpływają na nasze zachowanie w obliczu różnych sytuacji. Reakcja na konkretne wydarzenie zależy od tego, jaką wewnętrzną rolę przyjmie człowiek. Teorię opublikowano w kultowej książce „W co grają ludzie”.
Analiza transakcyjna Berne’a – część ego nazwana Rodzicem
Według założeń analizy transakcyjnej Berne’a cześć Ego nazywana Rodzicem kształtuje się około piątego roku życia. Cechy wrastają w człowieka w wyniku obserwacji zachowań opiekunów i innych osób sprawujących nadzór. Mama i tata kreują podstawowe wzorce, gdyż to oni uczą świata, wyjaśniają pierwsze zagadki i pomagają zrozumieć to, co wzbudza największe kontrowersje. Bez wątpienia rodzice wywierają największy wpływ na kształtowanie osobowości. Człowiek nieświadomie nabywa cenne umiejętności, które sprawiają, że w konkretnych sytuacjach potrafi się zachować. Dzięki tym cechom młoda osoba przygotowuje się też do opieki nad swoimi dziećmi w przyszłości. Jakie to daje możliwości? Gdy pojawia się pewna okoliczność, sięgamy do zaprogramowanych pokładów wiedzy i zachowujemy się automatycznie, zgodnie ze wpojonymi zasadami postępowania.
Rodzic normatywny i rodzic opiekuńczy
Wewnętrzne Ja kieruje się w swoich decyzjach, albo cechami rodzica normatywnego, albo też opiekuńczego. Pierwszy wiecznie krytykuje, zabrania i krzyczy. Często posługuje się też konkretnymi słowami: “zawsze, nigdy i wszyscy”. Wypowiedzi takiej osoby przyjmują formę zakazów i nakazów. Często też doprowadza drugiego człowieka do poczucia winy. Jednakże obecność tych cech jest także potrzebna. Dzięki temu wyznacza granice zachowania i chroni przed niebezpieczeństwem.
Natomiast rodzic opiekuńczy ma cechy, które stanowią zupełne przeciwieństwo pierwszej osobowości. Z pewnością pełni on raczej rolę przyjaciela i opiekuna. Jest troskliwy, we wszystkim pomaga, doradza i nie ocenia.
Analiza transakcyjna Berne’a – czyli część Ego nazywana Dorosłym
Kolejnym elementem wpływającym na ludzkie zachowanie jest część Ego nazywana Dorosłym. Stanowi on rodzaj pośrednika między osobowością Rodzica i Dziecka. Jest to najbardziej racjonalna osoba tkwiąca w człowieku. Ten stan na bieżąco pozyskuje potrzebne informacje i na ich podstawie podejmuje konkretne i ważne decyzje. Warto zauważyć, że pojawia się on najpóźniej spośród wszystkich elementów Ego.
Analiza transakcyjna Berne’a – czyli część Ego nazywana Dzieckiem
Wszystko, co związane z emocjami dotyczy obszaru Ego nazywanego Dzieckiem. W człowieku tkwią też cechy, które skłaniają do dotknięcia, sprawdzenia i doświadczania. Jest to część osobowości dotycząca potrzeby poznawania, odkrywania i sensacji. Ostatnia część analizy transakcyjnej Berne’a dotyczy także negatywnych odczuć w odpowiedzi na zakazy. To tutaj rodzi się miłość, radość, odwaga, ale także lęk, przerażenie i bunt. W wewnętrznym Dziecku znajduje się wiele pragnień i marzeń, które wykreowały się w konkretnej osobowości. Są tam także rany powstałe w wyniku odrzucenia przez rodziców lub inne ważne osoby.
W każdym człowieku tkwią trzy zaprezentowane wyżej osobowości. Różnica polega jednak na tym, że każda osoba ma różną zawartość cech pochodzących z przedstawionych obszarów Ego. Gdy mamy predyspozycje do nadmiernych emocji, czy też impulsywnego zachowania to z pewnością więcej do powiedzenia w osobowości ma wewnętrzne Dziecko. Natomiast za nadmierną ostrożność, przewagę racjonalności, bogactwo przekonań ograniczających swobodę odpowiada duża obecność Dorosłego w Ego. Z kolei kierowanie się głównie zakazami i nakazami to dominacja cech Rodzica w osobowości.
Przedstawiony artykuł ma charakter ogólny. Osoby, które pragną dowiedzieć się więcej na temat tej teorii lub poznać różne rodzaje terapii zapraszamy na kursy do szkoły psychoterapii Vis Salutis. Wszelkie istotne informacje znajdują się na naszej stronie internetowej. Zatrudniamy specjalistów służących wsparciem i pomocą. Prowadzimy szkolenia do certyfikacji Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego.